De bevolkingsgroepen van Sumatra zijn talrijk en gevarieerd. Het belang van het verleden, de mythes en de religie zie je terug in de gevarieerde kunstvormen die in de verschillende delen van het eiland een grote rol spelen. Alle gebieden onderscheiden zich wel door hun dans- of architectuurvormen. Zie hieronder de verschillende stromingen.
Aceh
De Acehers zijn de meest toegewijde moslims van Indonesie en zijn in het verleden veelal verwikkeld geweest in allerlei oorlogen om grondgebied. De culturele invloeden van deze twee kenmerken blijkt uit de wapen- en danskunst.
Wapenkunst
Het bewerken van metaal is een vaardigheid die de Acehers al vroeg hadden geleerd van de Arabische en Perzische handelaren die het noorden van Sumatra bezochten. Doordat Aceh continu was betrokken in verschillende oorlogen heeft de wapenkunst zich tot een hoog niveau kunnen ontwikkelen. De dolken en zwaarden van de Acehers bestaan uit drie delen; het lemmet, het handvat en de schede.
Het lemmet kan aan beide kanten of aan een kant scherp zijn en een rechte of gekrulde vorm hebben. Het handvat is meestal gemaakt van een buffelhoorn, hout of bot en is geschapen in de vorm van een krokodillenbek, een paardenhoef of een eendenstaart en is daarnaast nog gedecoreerd met goud of zilver.
De schede is gemaakt van rattan, zilver of hout en wordt bevestigd met een band die bestaat uit een mix van goud en koper.Het beste voorbeeld is de rencong, een soort dolk.
Dans
Elk gebied in Aceh kent zijn lokale dansen. Er zijn drie soorten dans die in heel Aceh bekend zijn. De seudati is een danssoort waar in een snel tempo complexe draaingen naar voren, achter en naar de zijkant worden gemaakt. De dans werd ondermeer toegepast om de bevolking te stimuleren betere moslims te worden.
Een andere dans die ook een islamitische grondslag heeft is de meusakat, de dans van de duizend handen die wordt gebruikt om Allah te eren. De Ranub Lam Puan is een danssoort die is gebaseerd op verschillende traditionele dansen uit Aceh en wordt gebruikt om gasten te verwelkomen en gastvrijheid uit te stralen.
Batak
De Bataks zijn van huis uit vaardige metaalbewerkers en houtsnijkunstenaars. Kenmerkend daarbij is het gebruik van vruchtbaarheidssymbolen, magische tekens en dieren. Bekend zijn ook de typische Batakhuizen, andere cultuurelementen zijn mogelijk een stuk minder bekend.
Sigalegale poppendans
Een pure Bataktraditie is de Sigalegale poppendans. Deze dans werd ooit gebruikt bij begrafenisceremonies maar wordt steeds meer gebruikt bij huwelijksplechtigheden. De pop is gesneden uit banjanhout, draagt traditionele klederdracht en moet een Batakkind voorstellen.
De pop lijkt enigszins op de tautaubeelden van de Tanatoraja van Centraal-Sulawesi, de tautaubeelden zijn echter niet gemaakt om te bewegen. Bij de oude begrafenisceremonies werd de poppendans gebruikt als medium om met de overledenen te communiceren.
Architectuur
De huizen van de batak zijn gebouwd van pekkihout, een soort dennehout. De huizen zijn ongeveer 18 meter lang. Bij de constructie van het huis worden alleen touw en houten pennen gebruikt om de verschillende balken aan elkaar te bevestigen.
Het fundament van de huizen bestaat uit palen die zijn versterkt door horizontale balken. De ruimte die daardoor ontstaat onder het huis werd voorheen gebruikt als stal voor de buffels. Het huis wordt boven de grond gebouwd om de god van de landbouw te eren.
De daken lopen aan beide kanten steil omhoog. De muren zijn versierd met allerlei decoraties. Soms zijn er driedimensionale dieren gesneden in de hoeken en op het huis voor extra spirituele bescherming. Door middel van matten en gordijnen wordt het interieur van het huis verdeeld in afzonderlijke ruimten voor de families die in het huis wonen.
Normaal gesproken leven er vier tot acht nauw verbonden families. Een belangrijk deel van het huis is de geriten, een kleine replica van het huis waarin de schedels van de voorouders worden bewaard.
Grafmonumenten
In gebieden rondom het Tobameer bij de traditionele Toba, Karo en Simalungungdorpen vind je huisvormige structuren. Deze tugu of grafmonumenten worden met veel ceremonie en veel geld gebouwd om de overledenen in te bewaren.
Deze traditionele zorg voor de doden is erg belangrijk voor de Tobabatak. Deze tugu zijn vaak gedecoreerd met zowel inheemse als christelijke symbolen. Op het eiland Samosir in het Tobameer zijn er oudere stenen uitvoeringen te vinden.
Minangkabau
Het meest kenmerkende aan de Minagkabause cultuur is het belang van de waterbuffel, de karbau, dit zie je terug in de architectuur en klederdracht. De Minangkabauers beschikken echter ook over een hoog niveau van weefkunst en danskunst.
Weefkunst
West-Sumatra staat bekend om de fijne songketkledij en borduurwerken. Bij de songketweefkunst worden er gouden en zilveren draden gebruikt om patronen te creeeren op een basis van zijde of katoen. Daarbij worden meestal bloemachtige en geometrische patronen gebruikt.
Traditioneel wordt songket gebruikt als sarong, sjaal of omslagdoek. De Minangkabauers staan ook bekend om hun fijne borduurwerken.
Dans
In de Minangkabaucultuur is dans een belangrijk element. De bekendste dans van de Minagkabauers is de randai, een uniek dansdrama dat wordt opgevoerd bij bruiloften, festivals en andere vieringen.
De bewegingen van de randai zijn afgeleid van het pencak silat, de Indonesische zelfverdedigingskunst die allerlei verschillende stijle kent. Een andere dans is de tari payung (parapludans), een welkomstdans waarmee de man zijn liefde aan zijn vriendin verklaart. Weer een heel andere danssoort is de tari piring waarbij de dansers blootvoets salto's op stapels gebroken porselein mogeh maken.
Architectuur
De traditionele huizen van de Minangkabauers (rumah gadang) zijn in het bezit van de vrouwen. In de grote huizen kunnen honderden mensen terecht die aan elkaar zijn gelinkt door een enkele gemeenschappelijke moeder.
Elke dochter heeft een kamer waar ze haar man die vaak alleen 's nachts komt kan ontvangen. Het huis wordt telkens gegeven aan de dochter van de moeder des huizes. Vaak is een huis omringd door andere huizen. Er werd er telkens een bijgebouwd als een vrouwelijk lid van de familie ging trouwen.
De huizen van de Minangkabau zijn op palen gebouwd die tegelijkertijd de scheiding tussen de verschillende afdelingen vormen. Kenmerkend zijn de extreme puntdaken die refereren aan de legendarische overwinnning van de buffel (menang kerbau) waar de Minangkabauers hun naam aan danken.
Er wordt telkens een puntdak toegevoegd wanneer de moeder of oma een schoonzoon erbij krijgt. Boven de ingang van grotere huizen bevindt zich vaak ook een dak dat ook wordt verdubbeld. De rijstloodsen en de stadshuizen zijn in dezelfde stijl als de woonhuizen gebouwd.
Nias
De Niassers beschikken over een unieke cultuur en nog altijd zijn er gebruiken die alleen bij hen bekend zijn. Een van de meest kenmerkende cultuurelementen zijn de enorme huizen die de Niasssers nog altijd maken.
De traditionele huizen van de Nias zijn enorme forten. In de negentiende eeuw stond een groot huis aan een hogere status. De leden van de adel konden door grote feesten te geven meer status krijgen. Degene die het grootste feest gaf kreeg de hoogste status in het dorp en kreeg daarmee ook het recht een enorm huis te bouwen.
Een goed voorbeeld hiervan is te vinden in het dorp Bawomataluo in zuidelijk Nias waar je nog een enorm traditioneel huis kunt vinden dat stamt uit 1863. Het huis is 22.7 meter hoog en heeft pilaren van meer dan een meter dik.
Het huis wordt nog steeds bewoond door de koninklijke familie. Van binnen is het huis rijkelijk versierd en vind je dure houten muren. Op de muren zijn beelde te zien van eerdere koningen, mannelijke en vrouwelijke ornamenten, dieren, vogels en zelfs een Nederlandse stoomboot met kanonnen. Het huis beschikt ook over enorme tafels en stoelen.
