Gifgroene rijstvelden en uitgestrekte witte zandstranden. Helderblauw water en koraaltuinen in alle kleuren van de regenboog. Imposante vulkaantoppen en tropische regenwouden. Allemaal overtuigen ze je om een vakantie naar Indonesië te boeken.
Vooral op de onbewoonde eilanden is de natuur nog ongerept en idyllischer dan in je dromen. Het is dan ook niet gek dat het toerisme in Indonesië groeit. Gelukkig maar, want al die Indonesië-gangers zijn een welkome inkomstenbron voor de archipel.
Maar al die bezoekers brengen ook negatieve gevolgen met zich mee zoals waterschaarste, afvalproblemen, geluidsoverlast, landschapvernietiging en verlies aan biodiversiteit. Om de mooie natuur van Indonesië te behouden, is het daarom belangrijk om er als reiziger bewust mee om te gaan. Hoe meer reizigers duurzaam reizen, hoe langer we er met z’n allen van genieten. Hoe je dat dan doet? Wij hebben negen tips voor je om duurzamer te reizen in Indonesië.
1. Pak bewust in
Een duurzame reis begint al bij het inpakken van je koffer. Bedenk bij het voorbereiden van je rondreis door Indonesië vast wat je vaak koopt, gebruikt en weggooit op reis en neem een herbruikbare versie mee. Denk aan een opvouwbare, stevige boodschappentas voor je inkopen en souvenirs die je scoort op de pasars en een herbruikbare waterfles die je bijvult met drinkwater.
2. Beperk je afval
Indonesië is ‘s werelds op één-na-grootste bijdrager aan de plastic soep in de oceanen. Mede door de toename van toerisme kampt de Indonesische infrastructuur met een afvalverwerkingsprobleem. Probeer daarom de hoeveelheid afval die je tijdens je reis produceert te verminderen. Alle beetjes helpen!
Dorst gekregen na een wandeltocht door de Jatiluwih-rijstvelden of een fietstocht over Gili Trawangan? Vraag op het terras waar je neerstrijkt naar ‘drinking water’ in plaats van ‘mineral water’, zodat je een karaf drinkwater krijgt in plaats van een plastic fles. Trek in iets anders? Bestel je verkoelende drankje zónder rietje. Die kleine plastic staafjes hebben een groter aandeel in de plastic soep dan je denkt. Bestel je ook een Indonesische snack of misschien wel een hele maaltijd? Eet deze dan ter plekke op, zodat deze niet ingepakt hoeft te worden. Lunch je toch op het strand of ergens onderweg? Geef het goede voorbeeld en neem je afval (en misschien een beetje dat van anderen) mee en gooi het waar mogelijk in daarvoor bestemde afvalscheidingsbakken.
Laat daarnaast in je accommodatie de gratis toiletartikelen liggen en haal ze niet uit de (plastic) verpakking, tenzij je ze echt nodig hebt. Elk flesje wat jij aanbreekt moet voor een volgende gast vervangen worden. En dat terwijl je zelf waarschijnlijk ook wel shampoo en zeep bij je hebt. Ook gratis flesjes water kan je beter laten staan, zodat deze niet hoeven worden aangevuld. Gebruik in plaats daarvan je herbruikbare fles die je vult met gezuiverd water uit je hotel of vanuit grotere waterflessen.
Tip: Ben je op vakantie in Bali of de Gili-eilanden? Gebruik de Refill My Bottle-applicatie op je mobiele telefoon (Android) of kijk op de website om de dichtstbijzijnde locatie te vinden om je waterfles gratis of tegen een kleine vergoeding bij te vullen. Er komen steeds meer tappunten bij!
Ben je op een eiland zonder tappunten of wil je hier niet afhankelijk van zijn? Overweeg dan een waterfles met filter of een aparte waterzuiveringsstick die het veilig maakt om je fles met kraanwater te vullen.
3. Verblijf in duurzame accommodaties
Kies zoveel mogelijk voor duurzame accommodaties tijdens je vakantie. Deze zijn vaak kleinschalig en gaan zuinig om met water en energie. Ook maken duurzame accommodaties vaak gebruik van lokale producten en maak je op een toegankelijke manier kennis met de lokale cultuur.
Kies voor een enigszins primitieve losmen, te vergelijken met een hostel of guesthouse, waarbij je de badkamer deelt met andere gasten. Of ga voor een wat luxere eco-lodge midden in de natuur. Andere opties zijn om bij de lokale bevolking te logeren of om te kamperen. Zorg er bij wildkamperen wel voor dat je de natuur zo min mogelijk tot last bent en neem je afval mee.
4. Snorkel en duik bewust
In de wateren rondom de Indonesische eilanden vind je geweldige snorkel- en duikspots die je een kijkje bieden in de wonderlijke onderwaterwereld van Indonesië. Wat dacht je bijvoorbeeld van reuzenmanta’s spotten bij de populairste duikplek van Nusa Penida: Manta Point? Of meedeinen met de schildpadden in Sumatra’s duikersparadijs Pulau Weh?
Waar in Indonesië je ook gaat snorkelen of duiken, doe het wel bewust. Zo geef je reizigers na jou de kans om net zo van de kleurrijke riffen en tropische vissen te genieten als jij dat doet.
Hoe je dat doet? Je moeders gebod ‘kijken met je ogen’ geldt ook voor de onderwaterwereld van Indonesië. Hoe interessant de texturen van de riffen er ook uitzien, één aanraking is soms al genoeg om koraal te doen sterven. Schildpadden, roggen of vissen aaien is vanzelfsprekend uit den boze, maar pas ook op dat je niks kapot trappelt met je flippers en ga nooit zomaar ergens staan. Neem ook geen koraal of schelpen mee als souvenir. Hiermee draag je bij aan de vernietiging van de biodiversiteit onderwater.
Gooi tijdens de boottocht naar je duik- of snorkelspot ook geen afval of sigarettenpeuken uit de boot. En denk ook eens aan je uitrusting. Om tijdens het snorkelen vlak onder het wateroppervlak verbranding te voorkomen smeer je je waarschijnlijk in met zonnebrandcrème. Maar wist je dat synthetische zonnebrandcrème schadelijk is voor koraal en vissen? Overweeg daarom een natuurlijke zonbescherming of draag een wetsuit om je lichaam én de onderwaterwereld te beschermen.
5. Wees zuinig
Natuurlijk wil je alles uit je rondreis door Indonesië halen, maar dat betekent niet dat je geen rekening kan houden met het milieu. Een paar kleine aanpassingen nemen jouw ultieme vakantiegevoel echt niet weg. Vaak zijn het dingen die je thuis ook al doet.
Dat je wil douchen na een lange stranddag of een pittige hike is begrijpelijk, maar dat schone douchewater is voor de Indonesiërs een stuk minder vanzelfsprekend. Bespaar daarom water door niet te lang te douchen en laat de kraan niet open staan bij het afwassen of tandenpoetsen. Gebruik je handdoeken ook liever vaker dan één keer om water, energie en schoonmaakmiddelen te besparen.
En als de Indonesische temperaturen hoog oplopen is die airco natuurlijk best prettig, maar laat geen ramen openstaan wanneer je deze gebruikt en zet hem weer uit wanneer je je accommodatie verlaat. Haal voordat je weggaat ook opladers die niet gebruikt worden uit het stopcontact en zet de lichten en televisie uit.
6. Pak de trein, boot of fiets
Voor een vakantie in Indonesië ontkom je er waarschijnlijk niet aan om het vliegtuig naar Bali, Lombok, of één van de andere eilanden te nemen. En dat is helaas niet zo goed voor het milieu. Gelukkig zijn er ter plekke alternatieve en meer duurzame vervoersmiddelen om gebruik van te maken.
Ga je eilandhoppen? Pak de boot in plaats van het vliegtuig. Wil je het eiland verkennen? Huur een fiets in plaats van een scooter. Voor de langere afstanden reis je op Sumatra en Java met de trein. Maak bijvoorbeeld de treinreis van Jakarta naar Bandung en Yogyakarta. Terwijl je ontsnapt aan het chaotische verkeer, trakteert de negen uur durende treinreis je op de mooiste uitzichten over Java’s rijstvelden, theeplantages en glooiende heuvels.
7. Steun de locals
Toerisme is voor Indonesië een belangrijke inkomstenbron. Zorg er daarom voor dat het geld wat je uitgeeft tijdens je verblijf zoveel mogelijk naar lokale organisaties gaat.
Verkies bijvoorbeeld kleine lokale winkeltjes boven grote supermarkten en boek een excursie met een lokale gids. En ga koken, theedrinken of slapen bij Indonesiërs. Dineer in restaurants en slaap in hotels die worden worden gemanaged door locals en sla de McDonald’s en Starbucks even over.
Wil je een herinnering aan Indonesië meenemen voor het thuisfront? Koop lokale souvenirs zonder het ‘made in China’-labeltje, zoals sjaals, kleden of keramiek. Zorg dat je er zeker van bent dat je souvenirs in de regio gemaakt zijn en dat er geen gebruik is gemaakt van bedreigde planten of dieren.
8. Vermijd dieronvriendelijke activiteiten
Indonesië kent veel beschermde diersoorten en dat is niet voor niets. Niet alleen door klimaatverandering en ontbossing, maar ook door illegale handel, stroperij en excursies voor toeristen worden een aantal van Indonesië haar inheemse bewoners met uitsterven bedreigd.
Dus hoe exotisch en uniek een ritje op een olifant ook klinkt: doordat de dieren zo slecht behandeld worden is dit allesbehalve diervriendelijk. Hetzelfde geldt voor een show van een dansende aap of het zwemmen met dolfijnen in gevangenschap. Draag hier als reiziger in Indonesië niet aan bij en steun liever lokale projecten die bijdragen aan het behoud en de rehabilitatie van beschermde diersoorten. Bijvoorbeeld het orang-oetan rehabilitatiecentrum in het Gunung Leuser National Park in Bukit Lawang.
9. Reis met een duurzame reisorganisatie
Vind je het lastig om zelf duurzaam vervoer, duurzame accommodaties en activiteiten uit te zoeken? Kies er dan voor om op reis te gaan met een duurzame reisorganisatie. Zij nemen je veel voorbereidingen uit handen en gaan voor jou op zoek naar duurzame opties. Ook verduurzamen ze je reis bijvoorbeeld door het steunen van lokale ontwikkelingsprojecten, een nationaal park of een milieuorganisatie. Let er bij het kiezen op aan welke aspecten de reisorganisatie aandacht besteedt.
Heb jij deze tips in je oren geknoopt en ben je klaar om het goede voorbeeld te geven en duurzamer te reizen? Bekijk hier het aanbod van duurzame reisorganisaties of vind hier een rondreis door Indonesië die bij je past!
Fotocredits: Pipe Fractal | DrewScott | Kai Hendry| Johan Wieland |Tahani AlHajri
