Muziek is een groot onderdeel van het leven, het is een bijzondere manier van communiceren. Muziek kan emoties versterken, gemoederen bedaren en herinneringen doen herleven. In Jakarta wordt deze vorm van kunst hartelijk omarmd en het komt dan ook zelden voor dat er een dag voorbij gaat zonder dat je iemand hoort zingen of gitaar spelen. Zelfs tijdens de moesson.
Tegenwoordig rijd ik zelf met de scooter van en naar mijn werk. Het vergt wel een dosis moed om in deze stad op een weerloos scootertje rond te rijden en waarschijnlijk went het nooit, maar het brengt me sneller naar mijn bestemming dan iedere andere vorm van vervoer.
Voorheen nam ik een ojek, dan zit je bij een vreemde achterop de scooter. Tijdens zo'n rit heb je alle tijd de omgeving te verkennen. Nu ik zelf rijd gaat er weer een nieuwe wereld voor me open, namelijk die van geluid.
Ik zie de muzikanten vaak niet spelen, maar tijdens de spannende reis passeer ik met enige regelmaat groepjes die wel te horen zijn. Ze lopen bij stoplichten tussen het verkeer door, ze staan bij bushaltes en ook in de bus de passagiers te entertainen, ook lopen ze als troubadours door de stad over bruggen, door paden en steegjes.
Het zijn vaak kinderen of tieners die het geld dat ze verdienen aan hun ouders afdragen omdat die anders niet kunnen rondkomen. Ik las onlangs een verhaal over een 15-jarig jongetje die als straatmuzikant 's ochtends en 's avonds geld verdient zodat hij zelf zijn school en boeken kan betalen. Het zijn schrijnende verhalen, maar vaak vertelt door vrolijke, optimistische mensen. Zolang de kinderen naar school kunnen, is de toekomst beter en is iedere rupiah het meer dan waard.
De meer professionele bands worden overal ingehuurd. Veel winkelcentra hebben een coverband staan die populaire Westerse muziek speelt en live muziek in cafés is een normale zaak. Het talent dat deze muzikanten etaleren blijft me iedere keer weer verbazen.
Onlangs waren we in het beroemde Café Batavia, in het oude centrum van voormalig Batavia, in het weekend van Chinees nieuwjaar. Het café was in het rood versierd en een band was aan het spelen. De zangeres had een geweldige stem maar wist ook een man uit het publiek over te halen een nummer te zingen. Hij zong een nummer in Bahasa en meteen was duidelijk wat voor kei van een zanger deze man was.
Muziek kan de taalbarrière doorbreken en ontroerend zijn zonder dat de luisteraar er iets van begrijpt. Uiteindelijk liep het uit tot een soort karaoke, helaas was niet iedereen die na de fantastische zanger kwam zo goed.
Dit weekend was het Java Jazz Festival. Voor mijn stage mocht ik hierheen om een artikel over te schrijven. Als een groot fan van jazzmuziek liet ik die kans natuurlijk niet aan me voorbijgaan.
Vergeleken met vorig jaar viel de lange lijst van bekende artiesten een beetje tegen, aldus mijn collegae. Daar waar vorig jaar Stevie Wonder, Herbie Hancock en Erykah Badu van de partij waren, moest ik het dit jaar doen met Basia, Lisa Stansfield en Craig David.
Wat ze me niet hadden verteld is dat er 15 hallen en podia waren en meer dan 100 bands, verspreid over drie dagen. Die grote muzikanten zijn eigenlijk helemaal niet zo interessant, het is juist leuk om de ruwe diamanten te ontdekken. Na een fantastische zaterdag is dat zeker gelukt in de vorm van The Extra Large, Butterscotch en Balance and the Travelling Sounds.
Het Java Jazz Festival is vergelijkbaar met North Sea Jazz in Rotterdam. Grote artiesten hebben er opgetreden en het festival groeit ieder jaar in allure en bekendheid. De kwaliteit van de optredens ligt enorm hoog, onafhankelijk van of het nou internationale of Indonesische artiesten zijn.
Muziek leeft in dit land en mede dankzij internet worden jongeren steeds meer geïnspireerd door buitenlandse muzikanten. Hun kracht is vervolgens die invloeden te combineren met hun eigen culturele achtergronden waardoor een origineel en uniek karakter ontstaat.
Toch zijn grote internationale festivals een nieuw fenomeen in Indonesië. Er waren dan ook meerdere momenten dat ik het idee had dat de lokale bevolking niet helemaal wist hoe zoiets werkte. Ze liepen voornamelijk rond te slenteren alsof ze in een winkelcentrum waren en overal in de hallen zaten en lagen mensen op de grond terwijl de muzikanten opzwepende melodiën ten gehore brachten in een poging de menigte aan het dansen te krijgen.
Misschien is het ook niet wijs om in de tropen rond te springen en geven ze het goede voorbeeld. Op hun manier genoten ze van de muziek, want als ze het niet leuk vonden zouden ze wel zijn weggegaan, toch?
Mijn werkdag zit erop. Ik mag zo weer luisteren naar de verhalen van de straatmuzikanten. Toch altijd iets om naar uit te kijken.
Rolf Tjalsma
