Kalimantan beschikt over een prachtige natuur. Bergen en bossen domineren het landschap. De biodiversiteit op Kalimantan is net zo rijk als op Sumatra. Alleen komen er op Kalimantan veel meer inheemse diersoorten voor. De bedreigde orang-oetan slingert nog rond in de bossen, net als de aparte neusaap. De bossen worden helaas wel bedreigd door illegale houtkap, maar daar is de laatste jaren steeds meer aandacht voor.
Klimaat
Op Kalimantan heerst een tropisch klimaat met een hoge vochtigheid. Er kan zo'n 3.000 mm regenwater per jaar vallen. Lange perioden van droogte zijn echter ook niet ondenkbaar. Het regenseizoen loopt van oktober tot juni. Het droge seizoen van juli tot september. In de droge maanden is het nooit helemaal droog. Het kan elke dag wel even regenen. Het hele jaar door valt er regen. In het zuiden en westen regent het vaak in de maanden november en december.
Het centrale bergland is het vochtigst en het zuidelijke deel van het eiland is het droogst. De evenaar loopt dwars door het eiland. In de kustgebieden is het vaak zeer vochtig en heet in tegenstelling tot de binnenlanden, waar de temperatuur meestal wel wat aangenamer is.
Landschap
Kalimantan is voor 75 procent bedekt met bossen. Een groot deel daarvan bestaat uit oorspronkelijk regenwoud. Aan de kust is het terrein relatief vlak. Meer landinwaarts wordt het beeld gedomineerd door beboste heuvels en niet-vulkanische bergketens.
Er zijn twee centrale bergketens. De Schwangerketen heeft de hoogste berg van het eiland, de Gunung Raya (2.278 m). En de Mullerketen, met een top op ongeveer 2.000 meter. Voor de rest bestaat Kalimantan voornamelijk uit laaglanden die grotendeels zijn begroeid met bossen.
Langs een groot deel van de kustlijn zijn moerassen en mangrovebossen te vinden. Meer landinwaarts vind je de tropische regenwouden. De vele grote rivieren zijn sinds mensenheugenis belangrijk voor het binnenlandse transport. Er zijn niet veel wegen te vinden, behalve in de olierijke gebieden.
De bevolking heeft aan de oevers van de rivieren steden en dorpjes gebouwd. De rivieren gebruiken ze om de handel te ontwikkelen. De langste rivier van Indonesie kun je vinden op Kalimantan. De Sungai Kapua loopt richting het westen en is ruim 1.400 kilometer lang.
Flora
Kalimantan is rijk aan flora. Er zijn honderden boomsoorten te vinden op het eiland. In de kustgebieden vind je veelal mangrovebossen, palmen en loofbomen. Meer landinwaarts vind je lage heuvels en alluviale vlaktes. Weer verder landinwaarts kom je bij de tropische regenwouden, die alsmaar dichter worden naarmate je in hoger gelegen gebieden komt. De dipterocarpaceabomen domineren hier de bossen.
De upahboom produceert een dodelijk gif. De gigantische tapangbomen worden zeventig meter hoog. Vele bomen worden gesierd door de orchideeen die erop groeien. Er zijn duizenden bloemsoorten op Kalimantan. Waaronder de rafflesia (Rafflesia Arnoldii), de grootste bloem ter wereld. De bloem kan een meter hoog en acht kilo zwaar worden. Het is een vleesetende plant die stinkt naar rottend vlees. Daarmee trekt het vleesetende vliegjes aan.
In het regenwoud groeien allerlei dure producten. Rubber, rattan en palmsuiker. Gaharu of aloehout dat afkomstig is van de Aquilaria malaccensis is een prijzig product. Een kilo van dit spul is een paar honderd dollar waard. Illegale houtkap en bosbranden vormen een grote bedreiging voor de regenwouden van Kalimantan. Desondanks is een groot deel van de ongerepte bossen nog in volle glorie te bewonderen.
Fauna
Kalimantan is gezegend met een gevarieerd en rijk wildleven. Er leven ruim 600 verschillende vogelsoorten op het eiland, waaronder de felgekleurde ijsvogel, de ibis en de neushoornvogel. Het water van Kalimantan is gevuld met talloze soorten vissen.
In de mangrove-vloedbossen vind je naast de bedreigde orang-oetan de alleen op Kalimantan voorkomende neusaap. De neus van het mannetje kan wel 15 centimeter lang worden. Met zijn neus kan hij vrouwtjes verleiden, die een veel kleinere neus hebben. Ook andere apensoorten zoals gibbons en makaki's zijn op het eiland goed vertegenwoordigd.
Er zijn natuurlijk ook nog dieren die niet in de bomen of in het water leven. Op Kalimantan lopen onder andere olifanten, luipaarden, krokodillen, slangen en kikkers rond.
